عالیه زمانی کیاسر، با بیان اینکه پدیده زیرمیزی در نظام سلامت کشور ریشهدار و چندعاملی است، گفت: زیرمیزی یک شبه به وجود نیامده بلکه نتیجه سالها اجرای نادرست فرآیندها در حوزه نظام سلامت است و برای حل آن باید مجموعهای از اصلاحات ساختاری، اقتصادی و فرهنگی انجام شود.
زیرمیزی، نتیجه اجرای نامناسب فرآیندهای نظام سلامت
زمانی کیاسر در توضیح این پدیده اظهار داشت: زیرمیزی عارضه اجرای نامناسب فرآیندهای اجرایی در نظام سلامت است و ما اکنون با اوج آن مواجه هستیم. هر زمان که در برخی دانشگاههای علوم پزشکی کشور حمایتهای مادی و معنوی از جایگاه ارائهدهندگان خدمات سلامت صورت گرفته و انحصار از حوزه ارائه خدمات برداشته شده، این پدیده یا از بین رفته یا بسیار کمرنگ شده است. به گفته وی، در چنین شرایطی مردم نیز کیفیت خدمات را احساس کرده و اعتمادشان به بخش درمانی افزایش یافته است.
کاهش اعتماد مردم به خدمات دانشگاهی
وی افزود: زیرمیزی پدیدهای چندعاملی است و یکی از دلایل اصلی آن کاهش اعتماد مردم به خدماتی است که در بخش دانشگاهی ارائه میشود. بسیاری از بیماران تصور میکنند اگر هزینه بیشتری در بخش خصوصی پرداخت کنند، خدمات بهتر و مؤثرتری دریافت خواهند کرد. این ذهنیت، حاصل اجرای نادرست سیاستها و ضعف در نظارت طی سالهای گذشته است.
زمانی کیاسر خاطرنشان کرد: اجرای ناقص طرحهای حمایتی از جامعه پزشکی و نادیده گرفتن شأن و جایگاه پزشکان در دهه ۹۰ نیز در شکلگیری این وضعیت بیتأثیر نبوده است. به گفته او، بازسازی اعتماد عمومی به بخش دولتی نیازمند زمان و برنامهریزی دقیق است.
تفاوت وضعیت زیرمیزی در شهرهای بزرگ و کوچک
عضو کمیسیون بهداشت مجلس با اشاره به تفاوت شرایط در مناطق مختلف کشور گفت: در شهرهای بزرگ بهویژه تهران، میزان بروز تخلفات مرتبط با زیرمیزی بیشتر و مدلهای آن پیچیدهتر است، اما در شهرهای کوچکتر، شکل این پدیده متفاوت است. با این حال، نگرانی اصلی آن است که قبح این رفتار در سالهای اخیر شکسته شده و برخی بیماران بدون ترس از مطرح کردن آن، از پرداختهای خارج از تعرفه سخن میگویند.
وی افزود: این کاهش حساسیت اجتماعی نسبت به زیرمیزی، زنگ خطری جدی برای نظام سلامت است و باید با اطلاعرسانی صحیح و بازسازی اعتماد عمومی، جلوی عادی شدن این پدیده گرفته شود.
لزوم مستندسازی برای برخورد قانونی
زمانی کیاسر درباره نحوه پیگیری گزارشهای زیرمیزی گفت: پیگیری این موضوع تنها تا حدی در قالب گزارش شفاهی ممکن است، اما از آنجا که زیرمیزی در حوزه حقوقی و قضایی تعریف میشود، لازم است گزارشها بهصورت مکتوب و مستند ارائه گردد. به گفته او، بسیاری از گزارشدهندگان حاضر نیستند تخلفات را بهصورت رسمی و مکتوب اعلام کنند و همین موضوع موجب میشود پروندهها به نتیجه نرسد.
وی ادامه داد: ما بارها از مردم و بیماران خواستهایم اگر موردی مشاهده میکنند، آن را مستند کنند تا مسیر قضایی بتواند آن را پیگیری کند، اما متأسفانه اغلب گزارشها صرفاً در حد شنیدهها باقی میماند.
تعارض منافع در مدیریت بخش سلامت
عضو کمیسیون بهداشت مجلس یکی دیگر از عوامل تداوم زیرمیزی را تعارض منافع در مدیریت حوزه سلامت دانست و گفت: در برخی استانها افرادی در جایگاه مدیریتی قرار دارند که خود در بخش خصوصی فعالاند و این مسئله موجب میشود سیاستهای حمایتی دولت از بیماران و بخش دولتی به درستی اجرا نشود.
وی افزود: در بعضی از استانها گزارشهایی وجود دارد مبنی بر اینکه با چند نفر به عنوان متخلف برخورد شده، اما افراد اصلی که نقش تعیینکننده در تخلفات دارند، همچنان خارج از دایره پیگیری هستند.
ضرورت حمایت از جامعه پزشکی برای کاهش انگیزههای مالی ناسالم
زمانی کیاسر تأکید کرد: باید جایگاه مادی و معنوی ارائهدهندگان خدمات سلامت تقویت شود. در دهه ۹۰ شأن و منزلت جامعه علوم پزشکی آسیب دید و بازسازی آن نیازمند حمایت و برنامهریزی است. او افزود: اگر پزشک احساس کند از نظر معیشتی و شغلی در شرایط مناسبی قرار دارد، انگیزهای برای دریافت پرداختهای غیررسمی نخواهد داشت.
اصلاح تعرفهها، راهکار اصلی کنترل تخلفات
عضو کمیسیون بهداشت مجلس اصلاح تعرفهها را مهمترین راهکار مقابله با زیرمیزی دانست و گفت: وقتی تعرفهها واقعی و متناسب با هزینههای واقعی ارائه خدمات شوند، انگیزههای مالی ناسالم کاهش پیدا میکند. به همین دلیل، شورای عالی بیمه سلامت در حال بررسی تعرفههای جدید برای سال ۱۴۰۵ است تا بتواند به تعادل در نظام پرداخت دست یابد.
زمانی کیاسر با اشاره به برنامهریزی برای اجرای تدریجی افزایش تعرفهها افزود: در برخی رشتهها مانند بیهوشی و طب کودکان، افزایش تعرفهها باید در بازه دو تا سه ساله انجام شود تا ضمن حمایت از جامعه پزشکی، فشار مالی ناگهانی بر نظام بیمهای وارد نشود.
رسانهها در تبیین و بازسازی اعتماد نقش کلیدی دارند
وی در پایان با اشاره به نقش رسانهها گفت: رسانهها باید در تبیین دقیق موضوعات حوزه سلامت و پرهیز از بزرگنمایی شایعات نقشآفرین باشند. به گفته او، بازگرداندن اعتماد عمومی به نظام سلامت نیازمند تعامل رسانهها، دولت، مجلس و جامعه پزشکی است تا بتوان با اقدامات هماهنگ، مسیر اصلاح را ادامه داد و سلامت مردم را در اولویت قرار داد.
نظر شما